U Solunu dinar - somun, do Soluna - sto somuna!
U upravnim granicama grada Soluna živi oko 370 hiljada stanovnika, ali unutar „Velikog Soluna“ (šire gradsko područje), koje se sastoji od 16 gradskih i prigradskih opština, živi 1.104.766 žitelja ili svaki drugi stanovnik Periferije Središnja Makedonija.
Solun je osnovao kralj Kasandar 316. godine p. n. e. Veruje se da je grad dobio ime po Tesaloniki, supruzi Kasandra i polusestri Aleksandra Velikog.Ime grada na svim značajnim jezicima izvedeno je od grčkog naziva za grad „Tesaloniki“ (Thessaloniki).
U jezicima zapadne Evrope grad se najčešće naziva „Salonika“, kao varijanta skraćenice „Saloniki“, koju upotrebljava mesno stanovništvo u svakodnevnom govoru. U južnoslovenskim jezicima preovlađuje naziv „Solun“, koji je blizak turskoj verziji „Selanik“.
Stari grad Soluna ili Ano Poli, kako ga Grci najčešće zovu, interesantan je za obilazak, pre svega zbog građevine iz srednjeg veka, crkve iz vizantijskog perioda, pogled na grad sa tvrđave. Treba obići i Kapani, najstariju pijacu u Solunu. Nalazi se između ulica Eleftheriou Venizelou, Egnatia, Aristotelous i Ermou. Nije poznat tačan datum osnivanja pijace, ali se smatra da je postojala još 1498. godine. Naziv pijace potiče iz tog perioda, kada se na turskom nazivala “Kapan-i Galle”, što znači “pijaca žitarica”.
Manje pijace su se razvijale u okviru Kapani pijace, a jedna od njih je bila i egipatska pijaca. Početkom XX veka, Kapani pijaca je naglo počela da se menja i prodavnice su počele da prodaju sve i svašta, pa čak i male životinje. Nakon velikog požara koji je uništio centar Soluna 1917. godine, Kapani pijaca je obnovljena, sagrađene su dvospratne kuće, u kojima su u prizemlju bili lokali, a na spratu stanovi vlasnika. Kada su pazarni dani ovde ćete videti i neprehrambenu robu izloženu na prodaju.
Muzej filma nalazi se na samo nekoliko minuta od Aristotelovog trga, na samom kraju avenije uz more. Smešten je u skladištu na pristaništu luke. Posetioci u njemu mogu da vide kako je filmska umetnost počela u Grčkoj, prve napore snimanja i produkcije filmova, kao i prikaz “zlatnog doba” 60-tih godina XX veka. Muzej je osnovan 1995. godine.
Crkva Sv. Dimitrija se nalazi u centru grada, nedaleko od spomenika Venizelosu. Sagrađena je na temeljima rimskog kupatila. Potiče iz vremena kada je Solun bio drugi grad po veličini u Vizantijskom carstvu. Ona je najvažnija i najveća, ne samo u Solunu (crkva može da primi 5.000 vernika), nego i u Grčkoj. Deo je paleohrišćanskih i vizantijskih spomenika Soluna, pod zaštitom UNESCO-a. Crkva je vrlo poznata, a kroz istoriju je bila uništena dva puta. Ne propustite da siđete do kripte. Tamo je Sv. Dimitrije, zaštitnik Soluna, bio zatvoren i mučen.
Srpsko vojničko groblje na Zejtinliku je nezaobilazno mesto za posetioce Soluna. U sklopu groblja, smešteni su grobovi srpskih, francuskih, italijanskih, engleskih i ruskih vojnika poginulih u borbama i proboju Solunskog fronta. Groblje je podignuto na mestu na kojem se tokom 1916. godine nalazila poljska bolnica srpske vojske. Zejtinlik je dobio ime po turskoj reči zejtin, jer se na tom prostoru u doba Osmanske imperije nalazila pijaca za prodaju ulja (zejtina). Po završetku rata odlučeno je da se svi poginuli vojnici sahrane na zajedničkom groblju, a kao mesto za to odabran je Zejtinlik, koji je u to vreme bio gola ledina. Danas je Solun dosta veći, pa je groblje u širem centru grada. Pripreme za izgradnju groblja započele su 1926. godine, a na čelo poduhvata postavljen je Savo Mihailović koji je imao zadatak da sa grupom saboraca prikupi posmrtne ostatke izginulih ratnika raštrkanih na širokom prostoru na kojem su vođene borbe.Oni su obišli oko 250 groblja, ekshumirali poginule ratnike i preneli na novo groblje. Sav materijal za izgradnju groblja donet je iz Srbije, a Grčka je besplatno ustupila zemljište od oko 7000 m2, a sav materijal oslobodila carina i poreza. Oko srpskog groblja posađene su sadnice čempresa donete iz Hilandara, kako bi odavale večnu stražu palim borcima za slobodu.
Jerosos i Uranopolis
Jerisos je najpopularnije turističko mesto na Atosu, trećem prstu Halkidikija. Nalazi se na istočnoj obali, na oko 740 kilometara od Beograda. Mesto je malo, sa veoma dugačkom plažom i šetalištem. Uranopolis je udaljen 15 kilometara i pored po čistom moru, poznat je i po polascima turističkih brodova koji krstare oko Svete Gore.
Vatoped (grč. Ιερα Μεγιστη Μονη Βατοπεδιου)
Manastir Vatoped je drugi po hijerarhiji manastira Svete gore. Osnovan je između 972. I 985. godine. Sagradili su ga u drugoj polovini X veka tri monaha - Atanasije, Nikolaj i Antonije, učenici Atanasija Atonskog. Prema drugom predanju, manastir je sagradio vizantijski car Arkadije u spomen Presvetoj Bogorodici koja mu je na čudesan način spasla sina od brodoloma. Dete je pronađeno u grmu kupine u blizini plaže, po čemu je manastir dobio ime (grč. Βατο - kupina grm i grč. παιδι - dete). U manastiru živi oko 100 monaha, a mi smo imali čast da nas primi iguman i održi nam prigodnu besedu, ukazavši nam da su se krajem XII veka pred kapijama Vatoped pojavili srpski kaluđeri visokog roda, Rastko Nemanjić i kasnije njegov otac, veliki župan Stefan Nemanja, u monaštvu Sava i Simeon. Oni su svojim prilozima omogućili značajno proširenje Vatopeda, te između dva svetogorska manastira vlada duhovna bliskost.
U manastiru se čuvaju 4 ikone Presvete Bogorodice, koje smatraju čudotvornim. to su: Eleovritisa, Vimatarisa, Esfagmenisa i Paramitisa. Manastirska riznica čuva i pehar za pričešće izrađen od dragog kamena zaspisa i mnoštvo vrednih ikona. Vatopedska biblioteka sadrži preko 2000 rukopisa i više od 35000 štampanih knjiga.
Hilandar (gr. Χιλανδαρίου)
Hilandar je srpski manastir koji se nalazi u severnom delu Svete gore Atonske (gr. Άγιoν Όρoς), države pravoslavnih monaha koja postoji više od hiljadu godina. Sveta gora je smeštena na Atosu (gr. Άθoς), trećem kraku poluostrva Halkidiki u severnoj Grčkoj, a manastir se nalazi na 2,5 kilometara od mora. Posmatran spolja manastir ima izgled srednjovekovnog utvrđenja, s obzirom da je utvrđen bedemima koji su visoki i do 30 m. Spoljni zidovi su dugački 140 m i okružuju površinu koja je skoro 75 metara široka. Manastir je ovako utvrđen s obzirom da je u prošlosti, kao i ostala utvrđena monaška naselja na Svetoj gori, morao da se brani od gusara. Etimološko značenje “Hilandara” najverovatnije potiče od grčke reči Chelandion koja označava vrstu vizantijskog broda.
Manastir Hilandar izgradio je grčki monah, Georgije Helandarios. Obnovili su ga Stefan Nemanja (Simeon, koji je u njemu i preminuo 1200. godine) i njegov sin Sava 1198. godine. Kralj Stefan Uroš I je 1262. godine značajno utvrdio manastir. Hilandar je naročito pomogao kralj Milutin, koji je oko 1320. godine na mestu stare podigao novu crkvu Vavedenja Bogorodice, koja i danas služi kao Saborna crkva. U vreme kralja i cara Dušana Sveta gora je došla pod njegovu vlast, a to je period najvećeg prosperiteta manastira. U vekovima turske vladavine, Hilandar su pomagali ruski carevi i moldavski kneževi u XVI veku, a srpski patrijarsi iz Peći u XVII veku. Početkom XIX veka stvorena je prva novovekovna srpska država, pa je nastavljena bogata tradicija hilandarsko-srpskih odnosa. U novijoj istoriji manastir je značajno stradao 2004. godine u katastrofalnom požaru, nakon čega je usledila obnova.
Manastirski kompleks je ograđen odbrambenim zidovima koji su pojačani pirgovima – kulama, Svetog Save i Svetog Georgija uz koje su podignuti višespratni konaci, kapele, paraklisi, bolnica i drugi objekti. Prenoćišta su na trećem ili četvrtom spratu. U kelijama na četvrtom spratu spoljašnji zidovi imaju preko 1,5 m širine. Kule su još tvrđe i imaju vojnički izgled. Otvori su im dosta mali i uzani, vrata niska i teška. Građevine su zidane u vizantijskom stilu od tesanog kamena sa naizmeničnim redovima opeke, dok su podovi i balkoni izgrađeni od drveta. Konaci su oduvek zidani iznutra uz odbrambene zidove i do XIX veka imali su otvore uglavnom prema porti. Pored glavne, u manastiru se nalazi još dvanaest manjih crkava i kapela sa živopisima iz raznih vremena, sa ikonostasima iz doba različitih umetničkih škola, sa ikonama, utvarima i drugim predmetima.Izvan manastira u zidinama, a u njegovoj neposrednoj blizini, nalaze se grobljanska crkva Blagoveštenja sa kosturnicom i paraklis Svetog Trifuna iz 1719. godine.
Glavnu manastirsku crkvu Vavedenja Bogorodice sagradio je kralj Milutin početkom XIV veka na temeljima prvobitne crkve. Ona predstavlja potpuno nov tip vizantijske arhitekture i to konstantinopoljske škole, sa nešto elemenata solunske i atonske neimarske veštine.Za Svetu goru nova građevina je donela izvesna nova, iako ne originalna rešenja u narteksu. Napušteni su dodaci uz crkvu kao eksonarteks, pobočne kapele i prednji portik. Dobijen je velik i dobro osvetljen prostor u crkvi, koji ranije svetogorske građevine nisu imale. Ovaj tip arhitekture održao se na Svetoj gori do današnjih dana. Pod crkve ukrašen je mozaikom izuzetne lepote je pažljivo i dobro složen. Na crkvi su očuvani fragmenti prvobitne plastike. U vreme kneza Lazara, oko 1380. godine, uz crkvu je sagrađena priprata.
Hilandar predstavlja jedno od nazjnačajnijih središta srpske kulture i duhovnosti. Kroz vekove, relativno zaštićen od napada i pljačkanja, u sigurnosti Svete gore Atonske i njene autonomije, bio je pošteđen sudbine koja je zadesila skoro sve druge srpske manastire. U Hilandaru je očuvana najbogatija kolekcija originalnih starih rukopisa, ikona, fresaka, tako da on u današnje vreme predstavlja najznačajniju riznicu srpske srednjovekovne kulture uopšte. Manastir se od 1988. godine, zajedno sa ostalih 19 svetogorskih manastira, nalazi na UNESKO-voj listi svetske baštine u sklopu spomenika srednjeg veka objedinjenih pod zaštićenom celinom Planina Atos.
Sa završetkom izgradnje Simeon se preselio u Hilandar sa priličnim brojem kaluđera. Hilandaru je dodeljeno i nekoliko sela u okolini Prizrena kao metoh. U međuvremenu, Sava je ponovo od vizantijskog cara izdejstvovao novu povelju, u kojoj car u potpunosti izjednačava Hilandar sa ostalim manastirima na Svetoj gori, i daje manastiru jedan metoh, davno razrušeni manastir Zig (Ivanicu, u unutrašnjosti poluostrva Halkidiki).
Saborna crkva, trpezarija, trem trpezarije, svi paraklisi i ulaz imaju iznutra, a ponegde i spolja, freske - živopis. Najstariji živopis je iz XIII veka i nalazi se unutar i spolja pirga i paraklisa Svetog Đorđa. Živopis Saborne crkve datira iz 1321. godine ( preslikan je 1804. godine pa delimično u južnoj pevnici očišćen od ovog preslikavanja sedamdesetih godina XX veka). Freske na tavanu trpezarije na severnom zidu nastale su posle 1321. godine, a u crkvi Svetog Arhanđela polovinom XIV veka. Najveći deo sačuvanog živopisa u paraklisima nastao je tokom XVII i XVIII veka. U paraklisima koji su goreli živopis je teško oštećen. Trpezariju je 1621. godine ponovo oslikao Georgije Mitrofanović, monah u Hilandaru i najugledniji srpski slikar toga vremena.U XVIII i XIX veku oslikan je veći broj kapela. Izvan manastirskog kompleksa sačuvan je živopis iz XIII veka u pirgu na „Spasovoj Vodi“ i iz XVII veka.
Prema predanju iz groba svetog Simeona potiče „čudesna loza“ koja uvek daje plod. Nakon očeve smrti Sava se 1199. godine preselio u Kareju, gde je podigao isposnicu. Tamo je najpre napisao „Karejski tipik“ 1199. godine i to je danas najstariji dokument koji se čuva u riznici Hilandara. Sava je 1200. godine napisao „Hilandarski Tipik“ kojim su određene norme kaluđerskog života u manastiru, kao i organizacija manastirske uprave. Tipik je napisan po ugledu na prolog tipika konstantinopoljskog manastira Bogorodice Blagodateljice.
Početkom XIII veka Sveta gora je bila pod faktičkom vlašću krstaša koji su 1204. godine osvojili Carigrad, a pojavili su se i brojni pljačkaši koji su bili velika opasnost za sve manastire. Usled toga, Sveti Sava je 1214. godine napustio Svetu goru i preneo mošti svog oca iz Hilandara u Srbiju. Sa svog poslednjeg putovanja pred smrt, Sava je iz Palestine doneo najstariju i najpoznatiju hilandarsku ikonu Bogorodicu trojeručicu. U takvim okolnostima kralj Stefan Uroš I je 1262. godine iznad manastira podigao veliki pirg – kulu Preobraženja da bi što bolje zaštitio manastir.U to vreme su značajno rasli manastirski posedi, a kraljevi Dragutin i Milutin su dodatno proširili manastirske posede u samoj Srbiji.
Početkom XIV veka velika opasnost za sve manastire na Svetoj gori su bili Katalonski najamnici, koje je vizantijski car Andronik II uzeo u službu protiv maloazijskih Turaka. Kada su ostali bez plate najamnici su objavili rat caru. Učvrstili su se u blizini Soluna i napadali Svetu goru. Zahvaljujući jakim utvrđenjima i požrtvovanošću tadašnjeg zamenika igumana Danila, Hilandar je bio sačuvan od propasti.
Kralj Milutin u isto vreme podizao je i nove pirgove – kule. „Milutinov pirg“ se nalazi na putu od Hilandara ka moru, a „Hrusija“ je podignuta na obali mora.Glavni hram je živopisan 1321. godine, a u isto vreme su oslikane i trpezarija i grobljanska crkva. U to vreme su srpski monasi u Hilandaru bivali sve brojniji i osetno su se razvijali, a vizantijski car Andronik II je manastiru dodelio posede u današnjoj Grčkoj
Dušan se 1347. godine sklonio u Hilandar od kuge koja je besnela na čitavom Balkanu, a tom prilikom je napravio izuzetak i sa sobom poveo caricu Jelenu, što je bilo grubo narušavanje strogo poštovane tradicije o zabrani dolaska žena na Svetu goru, jer ona ima jednu-Bogorodicu. Doduše kažu da nije dotakla tlo jer je nošena u nosiljci. Neki kažu da je to jedan od razloga što nije kanonizovan. Kao uspomena na dolazak srpskog cara na Svetu goru danas postoji krst koji označava mesto na kome su hilandarski monasi sačekali cara i za uspomenu zasadili zasadili „carsku maslinu“. Oko 1350. godine podignuta je crkva Svetog Arhanđela, a proširena je i manastirska bolnica, a carica Jelena je postala ktitor Karejske kelije Sv. Save, koja je pripala Hilandaru.
Za posetu Svetoj Gori, ukoliko niste žena, biće vam potreban blagoslov i dozvola Diamonitirion koju izdaje Sveštena epistasija Svete Gore i koja košta 25 evra odnosno 10 ako ste student ili đak.
O hilandarska pravila ogrešio se i Slobodan Milošević sa sinom Markom helikopterom sleteo na posed Hilandara 1991. godine. Niko od monaha nije želeo da se sretne sa njim, svi su se povukli u sobe Baštu gde je sleteo osvetili su vodom zalivši tragove kojima su ovi, izašavši iz helikoptera, gazili. I nikad više tu nisu ništa posadili. O ovom događaju ispevana je i guslarska pesma "Desant na Hilandar".
Kolaju priče da su Atos u skorije vreme tajno posećivale Orijane Falači i Melina Merkuri. Žena britanskog konzula u Atini dobila je 1850. dopuštenje da ode čak do Velike lavre Svetog Atanasija, najstarijeg manastira na samom poluostrvu. U vreme Oktobarske revolucije sa ruskim izbeglicama na Svetu Goru sklonila se i jedna princeza.
Hilandarski zamenik igumana Sava izabran je za srpskog patrijarha a 1354. godine. Nakon smrti cara Dušana, krajem 1355. godine, manastir se i dalje razvijao. U to vreme su manastir pomagali pored cara Uroša i srpski vlastelini. Knez Lazar Hrebeljanović je ktitor spoljne priprate koja je izgrađena oko 1380. godine uz zapadnu stranu crkve Vavedenja Bogorodice.Krajem XIV veka Hilandar je poslužio kao utočište članovima poslednjih srpskih vladarskih i vlastelinskih porodica.
Osmanlije su okolinu poluostrva Atos definitivno zaposeli 1430. godine, gde je zavladalo nasilje i bezakonje. Zbog toga je određen broj monaha napustio Hilandar i vratio se u Srbiju. Stanje se donekle popravilo tek nakon ukaza (tur. ferman) sultana Mehmeda II iz 1457. godine kojim su potvrđene stare slobode i prava svetogorskim manastirima.Nakon pada srpske despotovine nestao je značajni pokrovitelj manastira, a pomoć se tražila na drugoj strani.
U Hilandaru tokom XVIII veka neprekidno opada broj srpskih, a raste broj grčkih i bugarskih monaha. Već krajem XVIII i početkom XIX veka manastir se još samo formalno nazivao srpskim, ali je većina monaha bila grčka i bugarska. U manastir je 1765. godine došao i Dositej Obradović koji ostavlja svedočanstvo o sporu Srba i Bugara oko uprave nad manastirom. Od kraja XVIII veka manastirom prestaje da upravlja iguman, već se igumanom manastira smatra čudotvorna ikona Bogorodice Trojeručice. Iguman se ponovo bira tek od 1991. godine.
Početkom XIX veka stvorena je prva novovekovna srpska država. To je uticalo da ponovo počne da raste broj srpskog sveštenstva u manastiru.Bratstvo manastira je 1820. godine zatražilo od Miloša Obrenovića da bude njegov pokrovitelj i zaštitnik. Mlada srpska država je pokazala interes za manastir i pomagala ga u skladu sa mogućnostima. Najveću zaslugu za novouspostavljene srpsko-hilandarske veze imao je arhimandrit Onorfije Popović, koji je i prvi uspostavio kontakt sa knezom Milošem. Bratstvo manastira je u tom periodu često pomagalo oslobodilačku borbu grčkog naroda, a to je prouzrokovalo odmazdu turskog garnizona koji je zbog toga bio stacioniran u manastiru nekoliko godina.
Hilandar je u pratnji premijera Nikole Pašića posetio i kralj Petar I Karađorđević. U današnje vreme, od nekadašnjih velikih poseda, Hilandaru su ostala samo tri metoha izvan Svete gore (Kumica, Kakovo i Kalamaria).
Danas je sačuvan značajan broj rukopisa iz XIV veka, a posebno iz njegove prve polovine. Karejski monah Teodul je 1336. godine prepisao teodosijevo Žitije Svetog Save, a danas se u riznici manastira mogu naći šesnaest jevanđelja iz XIV veka, zatim velika zbirka evanđelja, apostola, sinaksara, mineja, trioda, i pesama blaženih. U drugoj polovini XIV veka javlja se letopisačka književnost i hronike. Opširna vizantijska hronika Georgija monaha, zvanog Hamartol, prepisivana je u to vreme na više strana. Iz osamdesetih godina XIV veka potiču tri prepisa, od kojih je najstariji rađen 1382. godine u Hilandaru. Najznačajniji rukopisi u riznici manastira su Jevanđelje patrijarha Save iz treće četvrtine XIV veka, Romanovo jevađelje iz 1337. godine, Izborno jevanđelje vojvode Nikole Stanjevića, Beseda Jovana Zlatoustog, ispisana u Smederevu sredinom XV veka, Apostol igumana Viktora iz 1660. godine itd. Među retkim štampanim knjigama nalazi se nekoliko primeraka iz cetinjske štamparije iz doba Đurađa Crnojevića: tri Oktoiha prvoglasnika iz 1494. godine i tri Psaltira sa posledovanjem iz 1495. godine, dok iz venecijanske štamparije Božidara Vukovića i njegovog sina Vićenca, manastirska riznica poseduje oko tridesetak različitih izdanja. U prepisivačkoj umetnosti, najznačajnija ostvarenja su proksomidie, od kojih je najstarija datirana krajem XVI veka.
U manastirskoj biblioteci čuvaju se uz brojne rukopise na starosrpskom i grčkom jeziku, pisani na pergamentu i hartiji, ukupno 367 povelja, od kojih 172 povelje vizantijskih careva, 154 povelje srpskih vladara, nekoliko povelja ruskih careva i moldavskih kneževa, oko 150 primeraka prvoštampane srpske knjige, turska dokumenta i isprave, veliki broj dragocenih arhivskih dokumenata, bakrorezne i drvorezne ploče sa kojih su otiskivane grafike u bakrorezu i drvorezu u XVIII i XIX veku
Esfigmen (grč. Μονη Εσφιγμενου)
Od 1974. godine bratstvo manastira odbija da pominje ime Carigradskog patrijarha, optužujući ga za ekumenizam, pre svega zbog sastajanja sa rimskim papom.
Esfigmen – Εσφιγμένου Vaznesenje Gospodnje (Spasovdan, 40 dana posle Vaskrsa) - leži na samoj obali morskog zatona. Između obronaka brda Samarija i Živonosni istočnik (Zoodohos Pigi). Prema jednom predanju, manastir su osnovali car Teodosije II i njegova sestra Pulherija, supruga cara Marcijana (njoj srodna tradicija pripisuje i osnivanje manastira Ksiropotama, nedaleko od luke Dafni). Sledeći tu tradiciju, Esfigmenci su pre koju godinu u jednom atinskom hotelu obeležili milenijum i po postojanja (prvobitno su to nameravali da učine na starom atinskom stadionu, ali im to na nečiju intervenciju, oni pretpostavljaju carigradskog patrijarha, nije bilo dozvoljeno). Prvi pisani pomen manastira datira iz 998. godine. U tim prvim dokumentima manastir se pominje pod imenom Esfagmen (što znači ubijen, iskasapljen, posečen). Mišljenje da je ime manastira izvedeno iz položaja na kome se nalazi - stešnjen između brda i mora (grč. esphigmenos) - ne čini se osnovanim. Prihvatljivije je ono da se njegov osnivač možda zvao Esfigmen, pod uslovom da je taj monah neko ko vrlo čvrsto zateže pojas oko struka (Hristu). Biblioteka manastira sadrži 372 originalnih rukopisa (75 u pergamentu) i 8000 štampanih knjiga.
Stotine naoružanih grčkih policajaca blokirali su 2008. godine svetogorski manastir Esfigmen, čije se bratstvo već godinama suprotstavlja ekumenizmu i modernizaciji u pravoslavlju odbijajući svaku poslušnost vaseljenskoj Carigradskoj patrijaršiji pod čijom je jurisdikcijom. Prekinute su sve komunikacije sa manastirom, čijim je žiteljima obustavljeno i dopremanje hrane i lekova. Blokiran je i put za Hilandar u neposrednoj blizini.
Sa morske strane ovog zilotskog manastira, koji je u neposrednoj blizini Hilandara, može se videti ogroman transparent "Pravoslavlje ili smrt", a više od stotinu monaha, koji su se oglasili na samom početku blokade, objavili su telefonske brojeve i elektronske adrese grčkog premijera Kostasa Karamanlisa, regionalnog državnog funkcionera Vasilisa Floridesa i drugih, okrivljujući ih za nastalo stanje.
Prema navodima Verske informativne agencije (VIA) Svete Jelisavete Fjodorovne, grčke vlasti su odlučile da izmeste pobunjene monahe Esfigmena koji su uporište raskola u grčkom pravoslavlju kao zastupnici struje starokalendaraca zilota koji su u Grčkoj prerasli u paralelnu crkvu sa posebnim poglavarom i jerarhijom.
Raskol je mogao da se proširi, kako je tvrdilo državno tužilaštvo u Solunu, te je odlučeno da se na Atosu "potvrdi vlast Grčke i duhovno vođstvo Vaseljenske patrijaršije", a pobunjeno bratstvo koje huli i anatemiše carigradskog patrijarha Vartolomeja ukloni bez primene sile. Osnovano je i novo bratstvo za manastir Esfigmen na čelu sa igumanom Hrizostomom.
U hijerarhiji 20 svetogorskih manastira Esfigmen je na 18. mestu, ali nikada nije bio zastupljen u upravi, protatu monaške države. Manastir je osnovan u periodu pre podele hrišćanskih crkava, a prvi put se pominje u zapisima iz 1045. godine. Od 1821. do 1832. nije postojao kao manastir, jer su otomanske vlasti zaposele manastirske zgrade i koristile ih za svoje potrebe tokom Grčkog ustanka za nezavisnost. Manastir uživa simpatije i podršku grčkih starokalendaraca koje Grčka pravoslavna crkva, kao i druge pravoslavne crkve, smatra raskolnicima.
Do Esfigmena je iz Hilandara lako stiže širokom stazom koja počinje ispred portarnice srpskog manastira i vodi ka luci koju su čuvala tvrđava-skit Hrusija i Milutinov pirg. Uz put, pre kapije spoljnog hilandarskog dvorišta, nalazi se crkvica Blagoveštenja s monaškom kosturnicom, a ispred nje je krst Đorđa Roša, jedinog svetovnjaka sahranjenog u Hilandaru. Tu izuzetnu počasti hilandarci ukazali svom spasiocu, heroju Velikog rata i odbrane Beograda 1915. pod komandom majora Gavrilovića.
Put dalje vodi kaldrmom do kapelice nad čijim ulazom je “fresko-strip” koji opisuje kako se na tom mestu, čudom, iz Srbije na Atos vratila ikona Trojeručice. Po predanju “čudesni obraz” Bogorodice Hilandarci su dali caru Dušanu da je ponese u Srbiju, a posle njegove smrti ikona je dospela u Studenicu. Zabrinuti zbog osmanlijskih pustošenja, studenički monasi Trojeručicu u XV veku stavljaju na samar magareta koje puštaju da ide kod ga noge nose. Nedugo potom Hlandarce je usred noći probudio blesak nedaleko od manastira, a kad su izašli da vide o čemu je reč, zatekli su magarence sa ikonom.
Нема коментара:
Постави коментар